woensdag 2 november 2022

Veiligheidskundige, wat mij bezielde.

 

‘Veiligheidskundige, wat bezielt je’ is HET thema op het NVVK congres 2022.

Prima thema en hierover nadenkend geef ik hierbij mijn persoonlijke ervaring en visie.

Hoe kwam ik tot de keuze om VK te worden?

Tijdens mijn VK periode (1967-heden) vond o.a. de overgang plaats tussen Veiligheidswet 1934 en Arbowet 1980. Dé veiligheidskundige bestond toen ook nog niet. Het begon uiteindelijk met het aanstellen van veiligheidsinspecteur. Deze kwam vaak voort uit een ‘opgelegde’ keuze o.a. bij de reorganisatie van bedrijven. Kandidaten voor de VK functies waren veelal leidinggevende met een technische achtergrond en omdat er toen nog geen specifieke VK opleidingen waren werd vertrouwt op ervaring en GBV (Gewoon boerenverstand), logisch analyseren en oplossingsgericht werken.

Met de invoering van de ‘nieuwe Arbowet’ kwam ook de vraag naar adviseurs met kennis over deze wetgeving. Met oog hierop verschenen de opleidingen MVK en HVK waarmee de functie van veiligheidskundige een duidelijk kader kreeg.

Na mijn technische opleiding tekende ik als KVV’er (Kort Verband Vrijwilliger) voor een job bij de Kon. Luchtmacht. Als techneut en Barrier specialist (laatste rem voor doorstart vliegtuigen) werd ik in 1967 toegevoegd aan de brandweer van de Vliegbasis Eindhoven. Ik maakte kennis met DE brandweer en besloot te starten met brandwacht 2e klas. Na mijn Klu dienstverband ging ik als techneut werken bij de PZEM - Kernenergiecentrale Borssele (in aanbouw), waar ik in 1976 werd aangesteld als beroeps brandweercommandant.

Na het afronden van alle haalbare brandweeropleidingen kwam de nieuwe Arbowet er aan en koos ik voor de schriftelijke studie MVK bij PBNA. Een scriptie of onderzoek was toen (gelukkig?) nog niet aan de orde. Mijn collega Rob van de Bank (erelid en lid van de ledenraad NVVK), studeerde in dezelfde periode voor HVK. We slaagden allebei. Destijds vond de PZEM directie dat één veiligheidskundige meer dan voldoende was. Rob bleef en ik aan de slag in de petrochemie in het Europoort / Botlek gebied.

Op dat moment was de vraag naar veiligheidskundigen groter dan het aanbod. Een ideaal uitgangspunt om met mijn MVK op zak en veel brandweerervaring ging ik als HSSE manager aan de slag VOPAK (Nieuwe Matex Botlek Tankopslag). Deze functie werd eerst uitgevoerd door een ervaren technisch persoon zonder specifieke veiligheidsopleiding. Bekend met het bedrijf en materie was hij veiligheidsinspecteur geworden. Mede door de nieuwe wetgeving had de VOPAK directie besloten dat voor deze functie minimaal MVK met veel ervaring nodig was (zie resultaten enquête op LinkedIn > MBO / HBO plus GBV) . In die periode was het samenwerkingsverband bij calamiteiten EBB (Europoort Botlek Belangen) meer en meer aan het professionaliseren.

Zoals vele nieuwelingen in een vakgebied dacht ik met de nieuwe Arbowetgeving als uitgangspunt het veiligheidsbeleid snel te kunnen optimaliseren, maar……daar zijn naast de HSE afdeling meerdere partijen voor nodig. Bij VOPAK belande ik in een organisatie waar het gehele management een zucht van verlichting slaakte ‘eindelijk iemand die verantwoordelijk is voor de veiligheid’. Deze gedachtegang was van korte duur en een uitdagende functie als HSSE manager viel mij ten deel.

HSSE manager betekende destijds een zeer ruim takenpakket:

-          Veiligheid – met de nieuwe Arbowet betekende echt werken aan gedragsverandering. Het begon uiteraard dat ik als VK dus niet verantwoordelijk was voor de veiligheid.

-          Brandweer – in 5 jaar tijd de brandweer gereorganiseerd en uitgerust de meest moderne middelen gericht op chemische branden in tanks en pompplateau’s.

-          Bewaking – toegang, training, begeleiding, EHBO.

-          Milieu  - handmatige berekeningen CZV waarden van afvalwater, DCMR, afvalstromen controleren.

De EBB, Europoort Botlek Belangen was een belangrijk samenwerkingsverband. De maandelijkse vergaderingen van HSE managers was een perfect klankbord en werd versterkt door de aanwezigheid van de Arbeidsinspectie die zorgde voor een goede relatie tussen de AI en deelnemende bedrijven.

Vraag: Zou dit nu ook zinvol zijn? Dat AI-inspecteurs zich nog meer profileren als adviseur i.p.v. controleur?

In 1984 ben ik de commerciële kant opgegaan als DGA van diverse bedrijven in de Safety branche.  

Werkterrein: Ontwerp en productie brandweer voertuigen, blussystemen, brand- en inbraakdetectie, vloeistofopvang. HSE project manager, auteur en auditor VGM plannen en Bedrijfsbeheersystemen, bedenker leer- /trainingsprogramma’s en toegepaste VGM software.    

Vanaf 1967 bezig met Veiligheid in diverse functies, plaatsen en organisaties. In deze periode ben ik twee keer lid geweest van de NVVK en twee keer mijn lidmaatschap beëindigd wegens te veel haantjesgedrag in de centrale organisatie en minimale opkomst  (interesse?) van de leden. De regio bijeenkomsten waren daarentegen zeer collegiaal en aan te bevelen. Tijdens het 70e jarig jubileum een aansprekende lezing  / presentatie gegeven over Kinderveiligheid, onze toekomst. Veel bijval, maar paste volgens het bestuur niet bij de doelstellingen van de vereniging. Het is goed te horen dat er voor een nieuwe organisatievorm i.c. ledenraad is gekozen. Benieuwd.

Het slotakkoord: De Stichting Nederlands Veiligheidsinstituut – NLVI, met > 15.000 Arbo professionals het grootste Arbo netwerk in Nederland.

Activiteiten::

-          Software oplossingen: De RI&E als spil van het veiligheidsbeleid en ondersteunende software en applicaties.

-          Safety Spotter: Herkennen van Gevaren en Risico’s .

-          One Day Safety Specials: Specialistische verdieping voor de Arbo pro.

-          Veiligheidsland: Mijn droom > een praktisch belevingscentrum voor jong en oud, professional en hobbyist.

-          Small Safety Events (voorheen Safety Diner Pitch)

-          Meer samenwerking in de veiligheidswereld.

Veiligheidskundige; er valt heel wat te kiezen!

Dé Veiligheidskundige bestaat niet. Zelfs in de Arbowet wordt de VEILIGHEIDSKUNDIGE niet genoemd. Wel zijn in artikel 13 bepalingen rondom de preventiemedewerker te vinden. Daarin is bepaald dat een werkgever zich op het gebied van arbeidsomstandigheden laat bijstaan door ‘een of meer deskundige werknemers’. Het is aan werkgever daarvoor een of meer preventiemedewerker(s) aan te wijzen. Alleen als de onderneming minder dan vijfentwintig werknemers telt, kan de werkgever de bijstand zelf verlenen. Dat kan alleen als hij beschikt over voldoende deskundigheid, ervaring en uitrusting om deze taken naar behoren te vervullen.

https://www.ser.nl/-/media/ser/downloads/overige-publicaties/2020/preventiemedewerker-handreiking.pdf

Wat valt er dan te kiezen?

Tegenwoordig is er een zeer ruime keuze in veiligheidskundige- en aanverwante opleidingen om de preventiemedewerker, onder welke titel dan ook, deskundig te maken. Ik noem er een paar:

-          Preventie-/adviseur, medewerker

-          Basisveiligheidskundige

-          Operationeel Veiligheidskundige

-          Middelbaar Veiligheidskundige

-          Hoger Veiligheidskundige

-          MoSHE

-          Integraal Veiligheidskundige

-          Kam coördinator

-          Arbo coördinator

-          Arbeidshygiënist

-          Diverse over milieukunde, de E die vaak vermeld wordt op het visitekaartje?

-          Dan nog de BHV, VCA, EHBO, enz……………

Veiligheidsopleidingen, een Lucratieve markt?

Voor al deze functies worden opleidingen en trainingen aangeboden. Naast deze opleidingen kun je nog kiezen uit vele aan veiligheid gerelateerde trainingen zoals; RI&E, ARIE, Werkvergunning, Gedrag, Toolbox, Masterclasses, Specialistische verdieping, Veiligheidscoach, Vorkheftruck, Steigers, Gasmeten, Mangatwacht, Gevaarlijke stoffen, Interntransport, enz.     

VK - Verantwoordelijkheden en ontslagbescherming

De preventiemedewerker, met welke toegevoegde kwalificatie dan ook, is een adviseur en als adviseur ben je afhankelijk van de welwillendheid van je management. Als je welgemeende goed onderbouwde adviezen niet worden gesteund dan wordt het altijd een moeilijk traject. Onder het motto ‘wie schrijft die blijft’ hoop je dan dat het niet misloopt. Ik was altijd van mening dat wij als VK nauwelijks rechten hadden zoals bijvoorbeeld de OR-leden. Dit dacht ik totdat ik onderzoek ging doen om dit stukje te schrijven.  

De deskundige werknemers hebben tenslotte ontslagbescherming. Deze ontslagbescherming is geregeld in artikel 670a van het Burgerlijk Wetboek en houdt in dat een werkgever deskundige werknemers, als bedoeld in artikel 13 van de Arbowet niet mag ontslaan zonder voorafgaande toestemming van de kantonrechter. Overigens wordt er op gewezen dat deze bepalingen niet nieuw zijn, maar reeds waren opgenomen in artikel 14, tweede lid (oud).

https://www.preventiemedewerker.net/preventiemedewerker/arbowet-preventiemedewerker/

Waarom wist ik en weten misschien vele collega’s dit niet?

Aangaande mijn ontdekking heb ik de visie gevraagd van mijn collega Mr. Ing. Rob Poort en hij bericht mij als volgt:

Inderdaad, naast de preventiemedewerker (PMW, art. 13 , vijfde lid Arbowet) genieten ook de andere wettelijk genoemde deskundigen (idem dus de VK) wettelijke bescherming (zie de toelichting bij art 13. Het betreft dan zowel benadelingsbescherming (via art 21 WOR) als ontslagbescherming (via art. 7:670 a, vierde lid BW). Beiden zijn een behoorlijke wassen neus en hebben weinig praktische waarde* (worden zelden ingeroepen). Bij een zaak uit 2006 (AZ5515) wees het hof dit beroep af, omdat het geen “echter PMW-er” betrof (was een bedrijfsleider die als zodanig was aangesteld).

-          Hoe zit het als je als ZZP’er VK wordt ingehuurd?

Dan val je niet onder deze bescherming (die toch al niet veel voorstelt). Je contract zal in een voorkomend geval niet worden verlengd en daar gaat de rechter buiten. Je bent in beginsel ook geen werknemer.

-          Moet je als Preventiemedewerker (titel) worden aangenomen?

Nee, je werkt immers bij het bedrijf. Maar het is wel wenselijk, vast te leggen, dat je als zodanig bent aangesteld, liefst onder vermelding van taken, bevoegdheden en beschikbare tijd vermeld. Een fatsoenlijk bedrijf zal dit ook zo doen en na aanstelling de OR (verplicht bij meer 50 personeelsleden)  verwittigen (is ook logisch, omdat de PMW geacht wordt, daarmee samen te werken). De benoeming zal ook in het bedrijf afgekondigd moeten worden – daar ligt immers de rol van de PMW.

-          Moet e.e.a. beschreven worden in de Arbeidsovereenkomst?

Moet niet, maar mag wel. Benoeming kan als aanhangsel in het personeelsdossier worden opgenomen (verdient uiteraard ook de voorkeur).

Benadelingsbescherming: Art. 21 WOR, geldt ook voor Arbodeskundigen,                            Ontslagbescherming: OR: Art. 7:670 lid 4 BW, Deskundige: art. 7:670a, lid 1 onder c BW

 

Omdat waarschijnlijk veel Arboadviseurs deze mogelijkheid niet kennen wordt er nauwelijks een beroep op gedaan. Wellicht zinvol om hier via belangen- en werknemersverenigingen meer aandacht aan te besteden.

Tot slot wil ik graag de volgende ervaringen meegeven:

-          Toon belangstelling in mensen, veiligheid is en blijft mensenwerk

-          Blijf nieuwsgierig, kijk verder > out of the box

-          Blijf bescheiden, coachend en respectvol

-          Denk ondernemend > presenteer wekelijks jouw HSE afdeling

-          Laat je niet opzadelen met allerlei K-klusjes

-          Wees goed maar niet gek > geef je grenzen aan

-          Bereid je goed voor, feiten tellen > hoor en wederhoor

-          Kies de juiste weg en sleutelfiguren

-          Blijf kennis vergaren en blijf niet hangen in verouderde systemen

Wat maakt mijn leven als VK de moeite waard? Respectvol en nieuwsgierig ondernemend blijven.

Succes met je keuze en loopbaan en laat me weten als je een keer wil sparren.



Geen opmerkingen:

Een reactie posten