‘Veiligheidskundige, wat bezielt je’ is HET thema op het
NVVK congres 2022.
Prima thema en hierover
nadenkend geef ik hierbij mijn persoonlijke ervaring en visie.
Hoe kwam ik
tot de keuze om VK te worden?
Tijdens mijn VK
periode (1967-heden) vond o.a. de overgang plaats tussen Veiligheidswet 1934 en
Arbowet 1980. Dé veiligheidskundige bestond toen ook nog niet. Het begon
uiteindelijk met het aanstellen van veiligheidsinspecteur. Deze kwam vaak voort
uit een ‘opgelegde’ keuze o.a. bij de reorganisatie van bedrijven. Kandidaten
voor de VK functies waren veelal leidinggevende met een technische achtergrond
en omdat er toen nog geen specifieke VK opleidingen waren werd vertrouwt op
ervaring en GBV (Gewoon boerenverstand), logisch analyseren en
oplossingsgericht werken.
Met de invoering
van de ‘nieuwe Arbowet’ kwam ook de vraag naar adviseurs met kennis over deze
wetgeving. Met oog hierop verschenen de opleidingen MVK en HVK waarmee de
functie van veiligheidskundige een duidelijk kader kreeg.
Na mijn
technische opleiding tekende ik als KVV’er (Kort Verband Vrijwilliger) voor een
job bij de Kon. Luchtmacht. Als techneut en Barrier specialist (laatste rem
voor doorstart vliegtuigen) werd ik in 1967 toegevoegd aan de brandweer van de
Vliegbasis Eindhoven. Ik maakte kennis met DE brandweer en besloot te starten
met brandwacht 2e klas. Na mijn Klu dienstverband ging ik als
techneut werken bij de PZEM - Kernenergiecentrale Borssele (in aanbouw), waar
ik in 1976 werd aangesteld als beroeps brandweercommandant.
Na het afronden
van alle haalbare brandweeropleidingen kwam de nieuwe Arbowet er aan en koos ik
voor de schriftelijke studie MVK bij PBNA. Een scriptie of onderzoek was toen
(gelukkig?) nog niet aan de orde. Mijn collega Rob van de Bank (erelid en lid
van de ledenraad NVVK), studeerde in dezelfde periode voor HVK. We slaagden
allebei. Destijds vond de PZEM directie dat één veiligheidskundige meer dan voldoende
was. Rob bleef en ik aan de slag in de petrochemie in het Europoort / Botlek
gebied.
Op dat moment was
de vraag naar veiligheidskundigen groter dan het aanbod. Een ideaal
uitgangspunt om met mijn MVK op zak en veel brandweerervaring ging ik als HSSE
manager aan de slag VOPAK (Nieuwe Matex Botlek Tankopslag). Deze functie werd
eerst uitgevoerd door een ervaren technisch persoon zonder specifieke
veiligheidsopleiding. Bekend met het bedrijf en materie was hij
veiligheidsinspecteur geworden. Mede door de nieuwe wetgeving had de VOPAK directie
besloten dat voor deze functie minimaal MVK met veel ervaring nodig was (zie resultaten enquête op LinkedIn > MBO / HBO plus
GBV) . In die periode was het samenwerkingsverband bij calamiteiten EBB
(Europoort Botlek Belangen) meer en meer aan het professionaliseren.
Zoals vele
nieuwelingen in een vakgebied dacht ik met de nieuwe Arbowetgeving als
uitgangspunt het veiligheidsbeleid snel te kunnen optimaliseren, maar……daar
zijn naast de HSE afdeling meerdere partijen voor nodig. Bij VOPAK belande ik in
een organisatie waar het gehele management een zucht van verlichting slaakte
‘eindelijk iemand die verantwoordelijk is voor de veiligheid’. Deze gedachtegang
was van korte duur en een uitdagende functie als HSSE manager viel mij ten
deel.
HSSE manager
betekende destijds een zeer ruim takenpakket:
-
Veiligheid
– met de nieuwe Arbowet betekende echt werken aan gedragsverandering. Het begon
uiteraard dat ik als VK dus niet verantwoordelijk was voor de veiligheid.
-
Brandweer
– in 5 jaar tijd de brandweer gereorganiseerd en uitgerust de meest moderne
middelen gericht op chemische branden in tanks en pompplateau’s.
-
Bewaking
– toegang, training, begeleiding, EHBO.
-
Milieu - handmatige berekeningen CZV waarden van
afvalwater, DCMR, afvalstromen controleren.
De EBB, Europoort
Botlek Belangen was een belangrijk samenwerkingsverband. De maandelijkse
vergaderingen van HSE managers was een perfect klankbord en werd versterkt door
de aanwezigheid van de Arbeidsinspectie die zorgde voor een goede relatie
tussen de AI en deelnemende bedrijven.
Vraag: Zou dit
nu ook zinvol zijn? Dat AI-inspecteurs zich nog meer profileren als adviseur
i.p.v. controleur?
In 1984 ben ik
de commerciële kant opgegaan als DGA van diverse bedrijven in de Safety branche.
Werkterrein:
Ontwerp en productie brandweer voertuigen, blussystemen, brand- en
inbraakdetectie, vloeistofopvang. HSE project manager, auteur en auditor VGM
plannen en Bedrijfsbeheersystemen, bedenker leer- /trainingsprogramma’s en
toegepaste VGM software.
Vanaf 1967 bezig
met Veiligheid in diverse functies, plaatsen en organisaties. In deze periode
ben ik twee keer lid geweest van de NVVK en twee keer mijn lidmaatschap
beëindigd wegens te veel haantjesgedrag in de centrale organisatie en minimale
opkomst (interesse?) van de leden. De
regio bijeenkomsten waren daarentegen zeer collegiaal en aan te bevelen.
Tijdens het 70e jarig jubileum een aansprekende lezing / presentatie gegeven over Kinderveiligheid,
onze toekomst. Veel bijval, maar paste volgens het bestuur niet bij de
doelstellingen van de vereniging. Het is goed te horen dat er voor een nieuwe
organisatievorm i.c. ledenraad is gekozen. Benieuwd.
Het
slotakkoord: De Stichting Nederlands Veiligheidsinstituut – NLVI, met > 15.000 Arbo professionals het
grootste Arbo netwerk in Nederland.
Activiteiten::
-
Software
oplossingen: De RI&E als spil van het veiligheidsbeleid en ondersteunende
software en applicaties.
-
Safety
Spotter: Herkennen van Gevaren en Risico’s .
-
One
Day Safety Specials: Specialistische verdieping voor de Arbo pro.
-
Veiligheidsland:
Mijn droom > een praktisch belevingscentrum voor jong en oud, professional
en hobbyist.
-
Small Safety Events (voorheen Safety Diner
Pitch)
-
Meer
samenwerking in de veiligheidswereld.
Veiligheidskundige;
er valt heel wat te kiezen!
Dé
Veiligheidskundige bestaat niet. Zelfs in de Arbowet wordt de VEILIGHEIDSKUNDIGE
niet genoemd. Wel zijn in artikel 13 bepalingen rondom de preventiemedewerker
te vinden. Daarin is bepaald dat een werkgever zich op het gebied van
arbeidsomstandigheden laat bijstaan door ‘een of meer deskundige werknemers’.
Het is aan werkgever daarvoor een of meer preventiemedewerker(s) aan te wijzen.
Alleen als de onderneming minder dan vijfentwintig werknemers telt, kan de
werkgever de bijstand zelf verlenen. Dat kan alleen als hij beschikt over
voldoende deskundigheid, ervaring en uitrusting om deze taken naar behoren te
vervullen.
https://www.ser.nl/-/media/ser/downloads/overige-publicaties/2020/preventiemedewerker-handreiking.pdf
Wat valt er
dan te kiezen?
Tegenwoordig is
er een zeer ruime keuze in veiligheidskundige- en aanverwante opleidingen om de
preventiemedewerker, onder welke titel dan ook, deskundig te maken. Ik noem er een
paar:
-
Preventie-/adviseur,
medewerker
-
Basisveiligheidskundige
-
Operationeel
Veiligheidskundige
-
Middelbaar
Veiligheidskundige
-
Hoger
Veiligheidskundige
-
MoSHE
-
Integraal
Veiligheidskundige
-
Kam
coördinator
-
Arbo
coördinator
-
Arbeidshygiënist
-
Diverse
over milieukunde, de E die vaak vermeld wordt op het visitekaartje?
-
Dan
nog de BHV, VCA, EHBO, enz……………
Veiligheidsopleidingen,
een Lucratieve markt?
Voor al deze
functies worden opleidingen en trainingen aangeboden. Naast deze opleidingen
kun je nog kiezen uit vele aan veiligheid gerelateerde trainingen zoals; RI&E,
ARIE, Werkvergunning, Gedrag, Toolbox, Masterclasses, Specialistische
verdieping, Veiligheidscoach, Vorkheftruck, Steigers, Gasmeten, Mangatwacht, Gevaarlijke
stoffen, Interntransport, enz.
VK - Verantwoordelijkheden
en ontslagbescherming
De
preventiemedewerker, met welke toegevoegde kwalificatie dan ook, is een
adviseur en als adviseur ben je afhankelijk van de welwillendheid van je
management. Als je welgemeende goed onderbouwde adviezen niet worden gesteund
dan wordt het altijd een moeilijk traject. Onder het motto ‘wie schrijft die
blijft’ hoop je dan dat het niet misloopt. Ik was altijd van mening dat wij als
VK nauwelijks rechten hadden zoals bijvoorbeeld de OR-leden. Dit dacht ik
totdat ik onderzoek ging doen om dit stukje te schrijven.
De deskundige werknemers hebben tenslotte ontslagbescherming. Deze ontslagbescherming
is geregeld in artikel 670a van het Burgerlijk Wetboek en houdt in dat een
werkgever deskundige werknemers, als bedoeld in artikel 13 van de Arbowet niet
mag ontslaan zonder voorafgaande toestemming van de kantonrechter. Overigens
wordt er op gewezen dat deze bepalingen niet nieuw zijn, maar reeds waren
opgenomen in artikel 14, tweede lid (oud).
https://www.preventiemedewerker.net/preventiemedewerker/arbowet-preventiemedewerker/
Waarom wist ik
en weten misschien vele collega’s dit niet?
Aangaande mijn
ontdekking heb ik de visie gevraagd van mijn collega Mr. Ing. Rob Poort en hij
bericht mij als volgt:
Inderdaad,
naast de preventiemedewerker (PMW, art. 13 , vijfde lid Arbowet) genieten ook
de andere wettelijk genoemde deskundigen (idem dus de VK) wettelijke
bescherming (zie de toelichting bij art 13. Het betreft dan zowel
benadelingsbescherming (via art 21 WOR) als ontslagbescherming (via art. 7:670
a, vierde lid BW). Beiden zijn een behoorlijke wassen neus en hebben weinig
praktische waarde* (worden zelden ingeroepen). Bij een zaak uit 2006 (AZ5515)
wees het hof dit beroep af, omdat het geen “echter PMW-er” betrof (was een
bedrijfsleider die als zodanig was aangesteld).
-
Hoe
zit het als je als ZZP’er VK wordt ingehuurd?
Dan val je
niet onder deze bescherming (die toch al niet veel voorstelt). Je contract zal
in een voorkomend geval niet worden verlengd en daar gaat de rechter buiten. Je
bent in beginsel ook geen werknemer.
-
Moet
je als Preventiemedewerker (titel) worden aangenomen?
Nee, je werkt
immers bij het bedrijf. Maar het is wel wenselijk, vast te leggen, dat je als
zodanig bent aangesteld, liefst onder vermelding van taken, bevoegdheden en
beschikbare tijd vermeld. Een fatsoenlijk bedrijf zal dit ook zo doen en na
aanstelling de OR (verplicht bij meer 50 personeelsleden) verwittigen (is ook logisch, omdat de PMW
geacht wordt, daarmee samen te werken). De benoeming zal ook in het bedrijf
afgekondigd moeten worden – daar ligt immers de rol van de PMW.
-
Moet
e.e.a. beschreven worden in de Arbeidsovereenkomst?
Moet niet,
maar mag wel. Benoeming kan als aanhangsel in het personeelsdossier worden
opgenomen (verdient uiteraard ook de voorkeur).
Benadelingsbescherming: Art. 21 WOR, geldt ook voor Arbodeskundigen, Ontslagbescherming:
OR: Art. 7:670 lid 4 BW, Deskundige: art. 7:670a, lid 1 onder c BW
Omdat
waarschijnlijk veel Arboadviseurs deze mogelijkheid niet kennen wordt er nauwelijks
een beroep op gedaan. Wellicht zinvol om hier via belangen- en
werknemersverenigingen meer aandacht aan te besteden.
Tot slot wil ik
graag de volgende ervaringen meegeven:
-
Toon
belangstelling in mensen, veiligheid is en blijft mensenwerk
-
Blijf
nieuwsgierig, kijk verder > out of the box
-
Blijf
bescheiden, coachend en respectvol
-
Denk
ondernemend > presenteer wekelijks jouw HSE afdeling
-
Laat
je niet opzadelen met allerlei K-klusjes
-
Wees
goed maar niet gek > geef je grenzen aan
-
Bereid
je goed voor, feiten tellen > hoor en wederhoor
-
Kies
de juiste weg en sleutelfiguren
-
Blijf
kennis vergaren en blijf niet hangen in verouderde systemen
Wat maakt mijn
leven als VK de moeite waard? Respectvol en nieuwsgierig ondernemend
blijven.
Succes met je
keuze en loopbaan en laat me weten als je een keer wil sparren.
